Symptomatologia. Choroby zakaźne ogólnie nie należą same przez się do psychiatrii, jednakże prowadzić mogą do zaburzeń psychicznych. Nawet jeżeli nie ma psychozy, to stan psychiczny człowieka chorego, zatrutego tok- synami, gorączkującego, osłabionego, wytrąconego z codziennych zajęć, wyka-• zuje wiele właściwości, które domagają się zaklasyfikowania psychiatrycznego. Już w okresie zwiastunów zbliżającej się choroby zakaźnej samopoczucie zmie- nia się niekorzystnie: człowiek czuje się nieswój, znużony, jakby rozbity, nie ma ochoty do pracy, -wszystko go drażni i rozstraja, jest nadwrażliwy na ha- lasy i nagle bodźce, ma zaburzenia snu, nie może skupić uwagi, nie może sobie miejsca znaleźć. Z wybuchem choroby dolegliwości te potęgują się do ogrom- nych rozmiarów. Nastrój staje się przygnębiony, procesy myślowe przebiegają z trudnością, człowiek ma silne poczucie choroby, mogą u niego wystąpić stany lękowe, marzenia senne stają się przykre i męczące, prowadząc czasem do bu- dzenia się wśród objawów silnego lęku. Sensorrum zawsze ilościowo cierpi, najczęściej chodzi tu o nieznaczną ospałość z hipopatią. Cięższe sprawy zakaźne powodują znaczniejsze obniżenie świadomości, mianowicie stan śpiączkowy. Wszystkie te objawy są wyrazem zatrucia komórek nerwo- wych czynnikiem chorobotwórczym. Owe niepsychotyczne zaburzenia psychiczne przebadano szczególnie dokład- nie w przebiegu grypy (Engelmeier, 1961). Zjawiska te nie mają r;N sobie nlc-ewoietego i mogą służyć raczej za model zaburzeń, •wywołanych przez wezel- kie ostre gorączkowe zakażenia. W okresie zwiastunów widuje się trojakie obrazy kliniczne: 1). stany dysforyczno-apatyczne, 2) stany euforyczno-pobu- dzeniowe i 3) stany lękowo-depresyjne. Od czego to zależy, czy w okresie inku- bacji człowiek będzie w taki czy inny sposób reagował na czynnik zakaźno- toksyczny, czy od warunków konstytucyjnych, czy od konstelacji wegetatyw- nej we wstępnym okresie, trudno powiedzieć; prawdopodobnie wiele czynni- ków na to się składa. Okresowi gorączkowemu poświęcano w piśmiennictwie najwięcej uwagi. Ani występujący w tym okresie zespół podmiotowych przy- krych przeżyć, ani możliwe wówczas stany psychotyczne nie mają w sobie nic swoistego; podobne mutatis mutandis .zjawiska występują w każdej ostrej cho- robie gorączkowej, chociaż z różnym nasileniem. Podnieść należy wzmożenie wrażliwości doznań zmysłowych ze skłonnością do stanów rozmarzenia sen- nego. W okresie pogorączkowym, zanim chory zaczyna wstawać, najpierw stwierdza się uczucie odprężenia z nastrojem względnej euforii; natomiast po opuszczeniu łóżka góruje nad wszystkim uczucie fizycznego znużenia z nastro- jem czasem wybitnego przygnębienia. Skłonność do odczynów psychotycznych wykazują częstokroć chorzy, którzy w okresie zwiastunów reagowali nastro- jem lękowo-depresyjnym, nawet jeżeli w okresie gorączkowym przemijająco popadali w stan względnej euforii. Hoff (1957) zwrócił uwagę na równoległość zaburzeń psychicznych w przebiegu chorób zakaźnych i nieswoistych odczy- nów wegetatywnych; są to bowiem dwa rzędy sprzężonej reakcji ustroju na pyrogenne szkodliwości. Powszechnie wola się dlatego o współpracę psychiatrów z internistami. [patrz też: , rozstanie, deratyzacja warszawa, badania psychologiczne ]